Cách giao dịch đúng với xu hướng, pullback và khi thị trường đi ngang (consolidation) + học cách nhận biết đảo chiều xu hướng (2025)

Tất cả chuyển động giá trên thị trường có thể được mô tả bằng chỉ ba trạng thái:

• Xu hướng (Trend)
• Pullback (điều chỉnh) trong xu hướng
• Đi ngang hoặc tích lũy (Consolidation)

Mỗi trạng thái thị trường sẽ có cách giao dịch riêng, vì vậy điều quan trọng là xác định chính xác thị trường đang ở trạng thái nào. Hiệu suất của chiến lược và lợi nhuận tiềm năng của nhà giao dịch sẽ phụ thuộc vào việc hiểu và áp dụng đúng trạng thái thị trường.

Xu hướng trong giao dịch quyền chọn nhị phân: cách giao dịch khi giá đang có xu hướng

Xu hướng là sự di chuyển giá theo một hướng trong thời gian dài. Có hai dạng xu hướng chính:

• Xu hướng tăng (Uptrend)
• Xu hướng giảm (Downtrend)

Một số người cho rằng còn có loại “xu hướng” đi ngang, nhưng điều này không hoàn toàn chính xác. Bản chất của “xu hướng” đòi hỏi các đỉnh (high) và đáy (low) của giá phải được cập nhật (cao hơn hoặc thấp hơn so với trước), trong khi ở trạng thái đi ngang điều này không xảy ra.

Với xu hướng tăng, các đỉnh và đáy cục bộ đều tăng dần, mỗi đỉnh hoặc đáy mới đều cao hơn đỉnh/đáy trước đó:

Trong xu hướng giảm, các đỉnh và đáy cập nhật theo hướng giảm, nghĩa là mỗi đỉnh/đáy mới đều thấp hơn đỉnh/đáy trước đó:

Như bạn thấy, giá di chuyển theo dạng sóng trong quá trình hình thành xu hướng: một đợt tăng/giảm mạnh theo hướng chính sẽ đi kèm một đợt điều chỉnh ngược lại (pullback), sau đó giá tiếp tục di chuyển theo hướng xu hướng ban đầu.

Nếu vẽ xu hướng một cách giản lược, xu hướng tăng có thể minh họa như sau:

• Các đoạn 1-2, 3-4, 5-6 là những đợt giá đi đúng hướng xu hướng tăng hiện tại.
• Các đoạn 2-3, 4-5 là những đợt điều chỉnh (pullback) trong xu hướng (giá giảm ngược hướng chính).
• Các điểm 2, 4, 6 thể hiện việc các đỉnh cục bộ được nâng cao hơn đỉnh trước.
• Các điểm 1, 3, 5 thể hiện đáy cục bộ cũng được nâng cao hơn đáy trước đó.

Xu hướng giảm có dạng tương tự, nhưng giá di chuyển theo hướng đi xuống:

• Các đoạn 1-2, 3-4, 5-6 là những đợt giá đi đúng hướng xu hướng giảm.
• Các đoạn 2-3, 4-5 là những đợt điều chỉnh (pullback) tăng ngược với xu hướng giảm.
• Các điểm 2, 4, 6 thể hiện đỉnh cục bộ giảm dần, mỗi đỉnh mới thấp hơn đỉnh cũ.
• Các điểm 1, 3, 5 thể hiện đáy cục bộ giảm dần, mỗi đáy mới thấp hơn đáy cũ.

Việc nhận biết xu hướng đều áp dụng tương tự trên các loại tài sản, dù đó là cặp tiền tệ, cổ phiếu, chỉ số hay hàng hóa.

Xác định xu hướng bằng ADX (Average Directional Movement Index)

ADX là chỉ báo phân tích kỹ thuật được tạo ra để xác định khi nào thị trường đang ở trạng thái có xu hướng. Nói rằng ADX làm tốt nhiệm vụ này là còn chưa đủ.

Cách sử dụng ADX tương đối đơn giản:

• Nếu đường ADX nằm trên mức “25” thì thị trường đang có xu hướng.
• Nếu đường ADX nằm dưới mức “25” thì thị trường đang đi ngang hoặc tích lũy.

ADX không chỉ cho biết thị trường có xu hướng hay không, mà còn giúp xác định xu hướng đó mạnh cỡ nào. Tuy nhiên, chỉ báo ADX đi kèm hai đường “Di+” và “Di-”. Đường Di+ cho biết xu hướng tăng, còn Di- cho biết xu hướng giảm. Ở đây, chúng ta chỉ cần quan tâm đường ADX và thêm mức “25” thủ công. Khi đường ADX nằm trên “25”, thị trường có xu hướng:

ADX càng vượt xa mức “25” thì động lực xu hướng càng mạnh.

Xác định xu hướng bằng đường trung bình động

Việc nhận biết xu hướng không quá khó (nếu bạn nắm rõ cách làm). Để xác định xu hướng, có thể sử dụng ba đường trung bình động (Moving Average) khác nhau. Ví dụ, ta có thể dùng ba đường EMA:

• Đường EMA với period “10”
• Đường EMA với period “30”
• Đường EMA với period “60”

Khi thị trường có xu hướng, ba đường trung bình động này sẽ sắp xếp theo thứ tự nhất định: EMA chu kỳ ngắn nhất nằm gần giá nhất, tiếp theo là EMA chu kỳ trung bình, và xa giá nhất là EMA chu kỳ dài nhất:

• EMA “10” ở gần giá nhất
• EMA “30” ở giữa
• EMA “60” ở xa giá nhất

Nếu các đường EMA cùng nằm dưới giá, đó là xu hướng tăng. Nếu tất cả nằm trên giá, đó là xu hướng giảm. Trường hợp các đường trung bình động chồng chéo lộn xộn thì có thể giá đang điều chỉnh hoặc thị trường đi ngang:

Xu hướng giảm nếu dựa vào đường trung bình động sẽ trông như sau:

Hạn chế của đường trung bình động là nó thường phản ứng chậm (lag). Không phải lúc nào cũng rõ ràng nên chờ đợt điều chỉnh hay đây là đảo chiều thực sự. Tuy nhiên, nếu đỉnh đáy vẫn liên tục được cập nhật, đường trung bình động sẽ đóng vai trò như các mức hỗ trợ/kháng cự động. Bạn có thể thấy trên biểu đồ, giá thường bật lại từ đường EMA khi tiếp xúc trong xu hướng.

Xác định xu hướng bằng Bollinger Bands

Để xác định xu hướng bằng Bollinger Bands, có một vài cách. Chẳng hạn, nếu sử dụng thiết lập mặc định:

• Kênh giá (dải trên và dải dưới) cùng đường trung tâm hướng lên ⇒ xu hướng tăng.
• Kênh giá và đường trung tâm hướng xuống ⇒ xu hướng giảm.
• Đường trung tâm nằm ngang, kênh hẹp ⇒ thị trường đi ngang.

Xu hướng tăng sẽ trông như thế này:

Trong giai đoạn có xu hướng, giá thường nằm ở nửa trên kênh (nếu xu hướng tăng) hoặc nửa dưới kênh (nếu xu hướng giảm). Đường giữa của Bollinger Bands lúc này đóng vai trò hỗ trợ/kháng cự động.

Cách thứ hai, bạn có thể sử dụng hai chỉ báo Bollinger Bands:

• Một Bollinger Bands với period “20” và độ lệch “2” (thiết lập chuẩn)
• Một Bollinger Bands với period “20” và độ lệch “1”

Khi đó, ta có hai kênh giá chồng lên nhau. Khu vực ở giữa hai dải Bollinger phía trên là vùng xu hướng tăng, còn vùng giữa hai dải Bollinger phía dưới là vùng xu hướng giảm:

Cách giao dịch khi thị trường có xu hướng: chiến lược giao dịch theo xu hướng

Có rất nhiều chiến lược để giao dịch theo xu hướng, khó lòng liệt kê hết. Dưới đây là hai ví dụ điển hình bạn có thể tham khảo để tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường xu hướng.

Mô hình Price Action 1-2-3 – chiến lược cho giao dịch xu hướng

Mô hình Price Action 1-2-3 là chiến lược nhằm “bắt” điểm tiếp diễn xu hướng sau khi giá điều chỉnh. Cách thực hiện khá đơn giản nhưng đáng tin cậy. Bạn cần xác định ba điểm trên biểu đồ:

1. Điểm bắt đầu đợt chuyển động xu hướng
2. Đỉnh cục bộ (nếu xu hướng tăng) hoặc đáy cục bộ (nếu xu hướng giảm)
3. Điểm cực đại của đợt điều chỉnh (pullback)

Hãy kẻ một đường ngang qua điểm “2”. Khi giá vượt đường ngang này, bạn mở lệnh theo hướng của xu hướng chính với thời gian đáo hạn khoảng 3–5 nến.

Ví dụ tín hiệu trong xu hướng tăng:

Ví dụ tín hiệu trong xu hướng giảm:

Bạn cần chú ý theo dõi các đỉnh/đáy có tiếp tục được cập nhật hay không để tránh nhầm sang thị trường đi ngang.

Chiến lược xu hướng với mức hỗ trợ/kháng cự bị phá vỡ

Chiến lược “giá quay lại mức hỗ trợ/kháng cự đã bị phá vỡ” hoạt động rất hiệu quả trên thực tế. Ý tưởng rất đơn giản: trong xu hướng, giá thường tạo sóng, nên nhiều khả năng nó quay lại vùng hỗ trợ/kháng cự vừa phá, tích lũy nhẹ, rồi tiếp tục di chuyển theo xu hướng chính. Hãy đặt thời gian đáo hạn khoảng 3–5 nến.

Tín hiệu mua trong xu hướng tăng có dạng như sau:

Tín hiệu bán (trong xu hướng giảm):

Nhược điểm: Đôi khi giá không quay lại vùng hỗ trợ/kháng cự vừa phá, nên bạn có thể “mòn mỏi” đợi nhưng không có cơ hội vào lệnh.

Tích lũy hoặc thị trường đi ngang: cách giao dịch khi giá dao động trong biên độ hẹp

Tích lũy hay thị trường đi ngang là giai đoạn giá di chuyển sang ngang trong một biên độ cụ thể (kênh giá). Các mức hỗ trợ (phía dưới) và kháng cự (phía trên) giống như “khung” giam giá:

Trong một kênh đi ngang, thị trường đang “lấy đà” cho một đợt xu hướng tiếp theo. Nếu kênh đi ngang kéo dài và càng hẹp, nhiều khả năng khi thoát ra, giá sẽ có một cú bứt phá mạnh.

Đặc biệt, trong vùng tích lũy, hành vi giá thường tuân theo nguyên tắc đơn giản: chạm biên trên thì quay đầu giảm, chạm biên dưới thì bật tăng. Bằng cách xác định rõ các đường biên này, bạn có thể giao dịch tương đối dễ dàng. Tuy nhiên, đừng quá tham lam, vì không ai biết chắc khi nào kênh sẽ bị phá vỡ để khởi động xu hướng mới.

Xác định tích lũy bằng ADX (Average Directional Movement Index)

Như đã đề cập, ADX có thể xác định thị trường đang có xu hướng hay không. Nghĩa là:

• Đường ADX trên mức “25” ⇒ có xu hướng.
• Đường ADX dưới mức “25” ⇒ tích lũy/đi ngang.

ADX cũng có thể phát hiện giai đoạn đi ngang kéo dài:

Phát hiện thị trường đi ngang bằng Bollinger Bands

Quay lại quy tắc xác định xu hướng qua Bollinger Bands, ta nhận ra chỉ cần cài đặt Bollinger Bands với period “20” và độ lệch “1”, mọi biến động giá nằm trong kênh hẹp này đều là tích lũy (đi ngang):

Nếu hầu hết nến nằm ngoài kênh, nghĩa là thị trường đang có xu hướng. Còn khi Bollinger Bands thu hẹp và đường trung tâm nằm ngang, ta có thị trường tích lũy.

Cách giao dịch trong thị trường đi ngang - kiếm tiền khi giá tích lũy

Giao dịch trong kênh đi ngang là một “trải nghiệm thư giãn” với nhiều nhà giao dịch mới vì sự đơn giản của nó. Điều bạn cần làm cũng rất dễ:

• Mở lệnh BÁN (Put) nếu giá chạm biên trên của kênh đi ngang.
• Mở lệnh MUA (Call) nếu giá chạm biên dưới của kênh đi ngang.

Khả năng cao là giá sẽ bật lại khi chạm các đường biên, và bạn thu lợi nhuận nếu dự báo đúng.

Nếu muốn chắc chắn hơn, bạn có thể thêm chỉ báo RSI với period ngắn (ví dụ “4”). Chỉ vào lệnh khi RSI rơi vào vùng quá mua hoặc quá bán trùng với lúc giá chạm các biên của kênh:

Còn nếu bạn dùng Bollinger Bands với thiết lập mặc định, hãy canh khi giá phá (chạm) dải trên/dưới rồi mở lệnh hướng ngược lại:

Điều quan trọng là theo sát chỉ báo để không bỏ lỡ thời điểm thị trường chuyển sang xu hướng.

Cách phân biệt pullback trong xu hướng với đảo chiều giá

“Làm sao phân biệt pullback và đảo chiều?” luôn là câu hỏi phổ biến với người mới. Nhưng thực ra, cách tiếp cận thì không quá phức tạp. Ta chỉ cần nắm đặc điểm của xu hướng:

• Giá đi lên, các đỉnh và đáy đều cao hơn trước ⇒ xu hướng tăng.
• Giá đi xuống, các đỉnh và đáy đều thấp hơn trước ⇒ xu hướng giảm.

Chừng nào các đỉnh và đáy vẫn được cập nhật đúng hướng xu hướng, bất kỳ đợt điều chỉnh ngược xu hướng nào cũng chỉ là pullback. Nhưng khi các đỉnh và đáy không còn cập nhật đúng hướng nữa, xu hướng có thể đã kết thúc. Từ đó, ta thường kỳ vọng giá sẽ đảo chiều hoặc vào giai đoạn tích lũy, rồi cuối cùng mới đảo chiều hoặc tiếp diễn xu hướng.

Ví dụ, giá đang đi trong xu hướng tăng: các đỉnh và đáy lần lượt nhích lên:

Khi các đỉnh và đáy vẫn tiếp tục cập nhật theo hướng đi lên, bất kỳ đợt giá ngược chiều nào cũng được xem là pullback:

Nhưng tại một thời điểm, đỉnh và đáy không tiếp tục vượt đỉnh/đáy cũ nữa - dấu hiệu rõ ràng cho thấy xu hướng tăng đã dừng:

Sau giai đoạn tích lũy, giá bắt đầu hình thành đỉnh/đáy theo hướng giảm ⇒ một cú đảo chiều xuất hiện:

Việc đỉnh đáy “đổi chiều” như vậy là dấu hiệu xu hướng đã đảo ngược:

Xu hướng thường kết thúc bằng một pha tích lũy, rồi có thể chuyển ngay sang xu hướng mới ngược lại. Đôi khi xu hướng kết thúc rồi tiếp tục xu hướng cũ; mọi thứ đều có thể, nhưng chúng ta chủ yếu dựa vào cách đỉnh/đáy được cập nhật.

Cách xác định đảo chiều giá

Hãy điểm qua đặc điểm của pullback và đảo chiều:

• Pullback thường xuất hiện sau một xung lực xu hướng mạnh, kết thúc nhanh chóng, ít khi quá phức tạp. Nó không phá vỡ cấu trúc đỉnh/đáy của xu hướng.
• Đảo chiều (reversal) có thể xảy ra bất cứ lúc nào, có thể dẫn đến xu hướng kéo dài. Nó thay đổi “định hướng” hình thành đỉnh/đáy.

Ta chỉ có thể xác định đảo chiều hay không dựa trên diễn biến thực tế của giá. Không bao giờ có phương pháp chắc chắn 100% để khẳng định “đây là pullback nhỏ” hay “sắp có cú đảo chiều lớn.”

Xác định đảo chiều giá bằng các mức Fibonacci

Các mức Fibonacci được sử dụng để xác định điểm tiềm năng đảo chiều sau những xung lực xu hướng. Khi bạn vẽ chúng từ điểm bắt đầu của xung lực đến đỉnh/đáy cục bộ, các mức Fibonacci cho biết vùng giá có khả năng phản ứng:

Ở ví dụ này, giá điều chỉnh kết thúc tại mức “38.2”. Nếu giá xuyên qua luôn mức “100”, ta có cơ sở cho rằng xu hướng đang đảo chiều hoặc bước vào giai đoạn điều chỉnh sâu:

Xác định đảo chiều giá bằng đường xu hướng

Thực tế, sử dụng đường xu hướng (trend line) để xác định đảo chiều cũng tương tự như quan sát đỉnh/đáy. Khác biệt chính là cách thể hiện trên biểu đồ.

Khi kẻ đường xu hướng, ta theo dõi xem giá có phá đường xu hướng không:

Nếu sau khi phá vỡ đường xu hướng, các đỉnh và đáy bắt đầu hình thành ở phía “bên kia” đường trend line, ta kết luận giá đã breakout và có khả năng đảo chiều hoặc tích lũy sâu hơn. Nếu giá vẫn “loanh quanh” nhưng đỉnh đáy chưa đảo, có thể đó chỉ là cú điều chỉnh kéo dài.

Bây giờ, bạn đã biết cách giao dịch khi thị trường có xu hướng hoặc đi ngang. Việc còn lại là xác định chính xác thị trường đang ở giai đoạn nào, và áp dụng đúng chiến lược để tìm kiếm lợi nhuận.

Thị trường muôn màu: làm sao để thấu hiểu sự “hỗn loạn” này

Quả thực, thị trường có thể trông “rối ren” với người mới, nhưng khi có đủ kinh nghiệm, bạn sẽ nhận ra “mẫu số chung” trong mọi biến động giá. Chỉ cần luyện tập thường xuyên, một cái liếc mắt cũng đủ để bạn đưa ra đánh giá về trạng thái thị trường.

Khi kỹ năng đọc thị trường trở nên tự động, bạn sẽ không chỉ ra quyết định đúng nhanh hơn mà còn xác định được ngay những điểm vào lệnh tiềm năng. Kiến thức về mô hình giá sẽ vô nghĩa nếu bạn không thể khai thác nó để kiếm lợi nhuận. Trader dày dạn mà không biết tận dụng cơ hội cũng chẳng khác nào có một cửa hàng thực phẩm giữa sa mạc: có vẻ độc quyền nhưng vẫn không bán được gì vì “thiếu điều kiện thiết yếu.”